Kinh tế xanh: cần thiết!

Việt Nam đang xây dựng định hướng phát triển theo hướng thúc đẩy kinh tế xanh cùng với các nước trong khu vực và trên thế giới. Ngày 25 tháng 09 năm 2013 Chính phủ đã thông qua Quyết định số 1393/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh. Chiến lược thể hiện quan điểm của Việt Nam hướng tới sự phát triển theo hướng bền vững. Mục tiêu của Chiến lược đó là thông qua mô hình tăng trưởng xanh Việt Nam thay đổi mô hình phát triển kinh tế để đạt mức sử dụng các bon thấp, giảm phát thải khí nhà kính, hình thành cơ cấu kinh tế có hiệu quả tổng hợp về kinh tế.

Theo PGS.TS Nguyễn Thế Chinh – Phó viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên Môi trường: Phạm trù “Kinh tế xanh” mới xuất hiện ở Việt Nam từ năm 2010, kể từ sau Hội Nghị của chương trình môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) tại Nairobi, Kenya, chuẩn bị cho Hội Nghị thượng đỉnh RiO+20 tháng 06/2012 ở Rio de Zanero, Brazin về “Phát triển bền vững”. Tuy nhiên những chính sách “bảo vệ môi trường” ở Việt Nam đã hình thành từ những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX với sự ra đời của Luật Bảo vệ môi trường (1993). Luật này đã được sửa đổi, bổ sung năm 2005 và hiện nay đang tiếp tục bổ sung, sửa đổi hoàn thiện trong năm 2014. Bên cạnh Luật bảo vệ môi trường, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường còn có các luật, pháp lệnh bảo vệ các thành phần môi trường. Tính đến nay có trên 33 luật và hơn 22 pháp lệnh có nội dung liên quan đến công tác bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, đối với chính sách phát triển “kinh tế xanh”, Việt Nam vẫn chưa có một văn bản chính thức nào, nhưng các hoạt độngnội hàm có liên quan đến kinh tế xanh như “Kinh tế Cac bon thấp”, “Giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu”, “tăng trưởng xanh”, “công nghệ xanh”, “việc làm xanh”…, Việt Nam đã triển khai và đang quá trình hoàn thiện. Đó là xu hướng phát triển mới của Việt Nam và các nước trên thế giới

Mặc dù bà Vũ Xuân Nguyệt Hồng – Phó Viện Trưởng Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung Ương cho rằng hiện Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển kinh tế xanh như xu thế phát triển kinh tế xanh đã và đang được các nước trên thế giới hướng tới mạnh mẽ; Đảng và Chính phủ đã thể chế hóa những cam kết của mình; Những khó khăn, thách thức của nền kinh tế những năm gần đây tạo sức ép buộc phải thay đổi, tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng hiệu quả và bền vững hơn; Các doanh nghiệp bước đầu có sự chuyển biến về nhận thức và hành động hướng tới tăng trưởng xanh và kinh tế xanh…thì theo ông Chinh, Việt Nam vẫn còn nhiều rào cản phải vượt qua nếu muốn phát triển kinh tế xanh. Trước hết, về nhận thức, hiểu thế nào là một nền “kinh tế xanh” hiện nay ở Việt nam vẫn còn hết sức mới mẻ, đòi hỏi phải có những nghiên cứu và phổ biến rộng rãi kiến thức trong tầng lớp lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp và người dân. Thứ hai, về cách thức tiến hành, so với nền kinh tế truyền thống, “nền kinh tế nâu”, xây dựng mô hình mới “Nền kinh tế xanh”, thay đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế có sự khác biệt như thế nào và bắt đầu từ đâu trong bối cảnh phát triển kinh tế Việt nam hiện nay là vấn đề lớn đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách để xây dựng lộ trình. Thứ ba, nền kinh tế xanh gắn với sử dụng năng lượng tái tạo, xây dựng xã hội Cac bon thấp, tăng trưởng xanh, đầu tư khôi phục hệ sinh thái, giải quyết sinh kế gắn với phục hồi môi trường…. Thứ tư, phát triển “kinh tế xanh” phải gắn với xóa đói giảm nghèo và an sinh xã hội, đây là thách thức không nhỏ. Thứ năm, về huy động nguồn vốn cho thực hiện mục tiêu “xây dựng nền kinh xanh”, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình triển khai hướng tơi “Nền kinh tế xanh”. Thứ sáu, Cơ chế chính sách hướng tới thực hiện “Nền kinh tế xanh” ở Việt nam hiện nay gần như chưa có, trong khi trên thế giới cũng mới đề xuất hướng tiếp cận này. Việc rà soát lại cơ chế chính sách liên quan và sửa đổi bổ sung cho phù hợp với mô hình phát triển mới theo hướng cơ cấu lại ngành kinh tế và hướng tới nền “kinh tế xanh” là thách thức không nhỏ.

Cùng quan điểm với ông Chính nhưng bà Hồng có bổ sung thêm VN cần phải có một nền công nghiệp phát triển, công nghệ sản xuất tiên tiến bởi với công nghệ lạc hậu, vốn ít thì khó có thể có một nền kinh tế xanh và tăng trưởng xanh được.