Giám đốc điều hành của một số các công ty lớn kinh doanh tại ASEAN đã cảnh báo tốc độ hình thành khu vực kinh tế tự do trong khối 10 nước thành viên đang chậm lại trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng.
Ảnh minh họa
ASEAN có tổng dân số 620 triệu, nổi lên như một trong những vùng phát triển nhanh nhất trên thế giới kể từ khi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Tại đây, chứng kiến tầng lớp trung lưu đang phát triển, đô thị hóa và xuất khẩu hàng hóa mạnh mẽ. Nếu là một quốc gia, ASEAN sẽ xếp hạng là nền kinh tế lớn thứ bảy trên thế giới, với tổng sản phẩm nội địa là 2,4 ngàn tỷ USD vào năm 2013.
Tuy nhiên, sự thất vọng của giới đầu tư ngày càng tăng vì ASEAN đến thời điểm này chưa thể thống nhất về loại bỏ phi thuế quan và các rào cản khác, trong khi thời hạn hoàn thành xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là cuối năm 2015. “Còn xa mới tới đích mà chúng ta mong muốn, đó là sự thật”, Piyush Gupta, Giám đốc Điều hành của DBS, ngân hàng lớn nhất của Singapore nói. “Khu vực tư nhân đang thất vọng bởi sự ì ạch trong việc hài hòa 10 hệ thống thuế khác nhau của ASEAN và giải quyết vô số các rào cản phi thuế quan”, các giám đốc điều hành cho biết tại một cuộc họp của Asean Business Club, một sáng kiến để thúc đẩy hội nhập kinh tế ASEAN. Theo học giả Philippines Eduardo Tadem, đến đầu năm 2015, ASEAN vẫn chưa thể dỡ bỏ khoảng 20% trong số những rào cản thương mại dự kiến sẽ được tháo gỡ, và trên thực tế điều này rất khó thành hiện thực. Các quốc gia chủ chốt của ASEAN, trừ Singapore, không bao giờ muốn cắt giảm các hạng mục thuế quan quan trọng nhất của mình. Rất nhiều trong số rào cản khó dỡ bỏ này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với tiến trình tự do hóa thương mại nội khối, song chúng lại có thể gây “đau đớn” trong ngắn hạn cho các ngành công nghiệp quan trọng của các nước như Indonesia và Thái Lan.
Mặt khác, các thỏa thuận kinh tế trong khu vực đã không được chấp thuận thông qua trưng cầu dân ý hoặc bỏ phiếu công khai tại các nước thành viên. Một số nước thành viên AEC thậm chí vẫn chưa phải là những nền dân chủ đầy đủ, trong đó có cả đối tác nặng ký về thương mại như Malaysia và Thái Lan. Indonesia, thành viên lớn nhất của ASEAN, trong những năm gần tiếp tục giới hạn sở hữu nước ngoài và tuyển dụng lao động nước ngoài. Bởi vì, nước này dường như sẽ được hưởng lợi ít nhất từ AEC và là nơi mà chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bảo hộ về kinh tế đã trở thành một lực lượng hùng mạnh. Một nghiên cứu chung do Ngân hàng Phát triển Châu Á và Tổ chức Lao động Quốc tế tiến hành mới đây cho thấy tại 10 quốc gia ASEAN, nền kinh tế Indonesia sẽ không tạo thêm được nhiều công ăn việc làm từ AEC, một phần vì nước này còn thiếu lao động có tay nghề cao, là lực lượng sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ việc nới lỏng hạn chế đối với sự dịch chuyển lao động.
Trong khi đó, chính phủ do quân đội Thái Lan kiểm soát khó có thể hoàn thành mục tiêu tái thiết nền kinh tế và chuẩn bị để Thái Lan gia nhập AEC vào năm 2015. Thực tế có đến 1/3 bộ trưởng trong số 33 thành viên nội các của Tướng Prayuth hoàn toàn không có kinh nghiệm trong việc điều hành đất nước.
Với tất cả trở ngại trên thật khó để hình dung rằng cộng đồng kinh tế này có thể đạt được mục tiêu liên kết đề ra. “Nếu chính phủ ở Jakarta không từ bỏ chủ nghĩa dân tộc kinh tế, tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ thất bại”, Nazir Razak, Chủ tịch của CIMB, ngân hàng lớn thứ hai tại Malaysia, nói. Tony Fernandes, doanh nhân Malaysia, người sáng lập hãng hàng không AirAsia, cho biết bảo hộ một phần là do vai trò của chính phủ trong kinh doanh, đặc biệt là lĩnh vực hàng không. “Một điều làm phức tạp ASEAN chính là việc để chính phủ tham gia vào kinh doanh. Chính phủ phải phân biệt vai trò của họ chỉ nên là quản lý và hỗ trợ doanh nghiệp mà thôi”, ông nói.
Theo DNSG
