Ảnh minh họa
TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội – diễn giả chính tại Diễn đàn – cho rằng, thông qua các hiệp định song phương và đa phương về thương mại mà Việt Nam đã và sẽ ký kết trong thời gian tới về cơ bản xóa bỏ hàng rào thuế quan hai chiều, do đó mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam “tấn công” thị trường xuất khẩu to lớn.
“Với tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế trong nước, hoàn thiện thể chế kinh tế, cải cách hành chính, cung cấp dịch vụ công sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tạo điều kiện để nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp và cạnh tranh sản phẩm”, TS. Trần Du Lịch nhận định.
Tuy vậy, “vấn đề không phải là xuất khẩu sản phẩm gì, mà là làm thế nào tạo ra sự khác biệt của sản phẩm để cạnh tranh. Đây chính là thách thức đối với việc mở rộng thị trường xuất khẩu”.
Theo các chuyên gia, một trong những thách thức lớn, ít nhất trong ngắn hạn (vài năm tới) chính là tính chất của nền công nghiệp gia công chủ yếu dựa vào nguồn nguyên – vật liệu nhập khẩu chưa thể thay đổi sẽ làm giảm sức cạnh tranh và mở rộng thị trường mới của các doanh nghiệp trong nước.
Chính vì vậy, cơ hội mở rộng thị trường trong khối Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ khó khăn do quy định về xuất xứ nguyên liệu.
Ngoại trừ các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư trực tiếp (FDI) có thị trường xuất khẩu ổn định, dựa vào uy tín của công ty mẹ có thể tận dụng cơ hội, còn phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam chưa có thị trường ổn định, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp và sản phẩm đều thấp, xuất khẩu qua trung gian nên hạn chế khả năng tiếp cận và mở rộng thị trường.
Theo TS. Trần Du Lịch, chính sách tỷ giá có tác động rất quan trọng đối với chính sách xuất khẩu, nhưng cho đến nay chính sách này vẫn chưa rõ ràng giữa mục tiêu khuyến khích xuất khẩu với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định tỷ giá, giữ giá trị VND.
“Mặc dù chính sách kinh tế chủ đạo hiện nay của Việt Nam là hướng vào xuất khẩu, nhưng việc đầu tư của nhà nước vào hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến thị trường còn nhiều bất cập, chưa xem hoạt động này như một “chương trình quốc gia” để đầu tư nguồn lực cần thiết”, TS. Trần Du Lịch băn khoăn.
Trong khi đó, nhiều ngành hàng đang có kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng tốt như dệt may, da giày, đồ gỗ… nhưng công nghiệp phụ trợ lại rất kém, không có “vị thế” trong chuỗi cung ứng toàn cầu, tức gia công là chủ yếu, nên khả năng khống chế, điều tiết thị trường gần như không có. Đây cũng là bất lợi khiến các doanh nghiệp trong nước khó tận dụng được cơ hội từ các hiệp định thương mại sắp tới.
Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo, các hiệp định thương mại tuy mở ra cơ hội, nhưng rào cản kỹ thuật tại các nước phức tạp hơn, doanh nghiệp khó khăn khi muốn tìm hiểu những tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn an toàn vệ sinh để đáp ứng, đặc biệt là nhóm hàng cao su, thủy sản, hồ tiêu, rau củ quả…
Mặc dù vậy, trước bối cảnh chung của kinh tế thế giới khi nhiều hiệp định thương mại đa phương và song phương đã ký kết hoặc đang được đàm phán sẽ ký kết trong thời gian tới là những cơ hội không thể bỏ qua để các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước tiếp cận, học hỏi và “trưởng thành” hơn trong sân chơi toàn cầu.
Theo Bizlive
