Trong kinh doanh, tham thì thâm !

Mức độ tăng trưởng của Amazon khiến các đối thủ cạnh tranh không những chỉ nể mà còn hãi. Amazon đã quen và chấp nhận cạnh tranh quyết liệt, nhưng chưa khi nào như trong thời gian vừa qua vấp phải sự bất bình đến phẫn nộ, phản đối đến mức tẩy chay của đối tác và khách hàng.

Gây dựng và duy trì thanh danh và giá trị của thương hiệu mới khó và dày công, chứ để thương hiệu mất thanh danh và sa sút thì lại dễ và nhanh chóng

Nguyên nhân là điều kiện làm việc của nhân viên không được đảm bảo và quyền lợi chính đáng của người lao động không được đáp ứng đầy đủ.

Sau 19 năm, Amazon đã nhanh chóng phát triển từ một hãng bán hàng trực tuyến thuần tuý trên mạng Internet thành một tập đoàn kinh doanh đa ngành khổng lồ. Hãng xếp hạng giá trị thương hiệu Interbrand đánh giá giá trị thương hiệu này năm 2012 là 18,625 tỉ USD và xếp nó đứng thứ 20 trong số 100 thương hiệu sáng giá nhất thế giới.

Tất cả bắt nguồn từ một phóng sự truyền hình ở Đức về điều kiện làm việc của những người được Amazon thuê làm theo thời vụ. Phóng sự này phơi bày một trong những bí quyết kinh doanh của Amazon là bóc lột người lao động. Sự bóc lột này thể hiện ở chỗ Amazon cắt giảm quá mức chi tiêu cần thiết để đảm bảo điều kiện làm việc an toàn và thuận lợi cho người lao động, ở trả công lao động thấp và không cho người lao động được thành lập các tổ chức công đoàn hay đại diện quyền lợi cho mình. Amazon gọi nó bằng cái tên khác là “hiệu quả” mà thực chất là tiết kiệm chi phí và làm cho người lao động phụ thuộc vào giới chủ.

Sau khi Cơ quan kiểm soát độc quyền ở Đức chính thức tiến hành điều tra về chính sách giá cả của Amazon, ngày càng có thêm nhiều khách hàng “ruột” đã bắt đầu quay lưng lại với Amazon. Một số nhà xuất bản đã tuyên bố ngừng hợp tác với Amazon bằng cách không sử dụng mọi dịch vụ của Amazon nữa. Trong số đó, có khách hàng và đối tác hành xử vậy vì lương tâm không muốn tiếp tay hoặc gián tiếp liên đới tới những bê bối và tai tiếng mới bị tiết lộ của Amazon. Một số nhà xuất bản đã tập hợp nhau lại và thực hiện ý tưởng chế tạo thiết bị đọc sách điện tử riêng cạnh tranh với thiết bị Kindle Fire vốn là một công cụ kinh doanh chủ lực lâu nay của Amazon. Cho dù vẫn rất mạnh về tài chính và lớn về uy thế trên thị trường, chậm nhất cho tới lúc này Amazon đã phải nhận ra rằng môi trường kinh doanh đang diễn biến theo chiều hướng ngày càng thêm bất lợi cho Amazon về mọi phương diện. Trong thế giới thương hiệu có quy luật bất thành văn nhưng luôn tác dụng là gây dựng và duy trì thanh danh và giá trị của thương hiệu mới khó và dày công, chứ để thương hiệu mất thanh danh và sa sút thì lại dễ và nhanh chóng. Con sâu có thể làm rầu nồi canh và cái nảy sảy cái ung, chuyện tưởng nhỏ có thể gây đại sự cho Amazon. Amazon đã đi tiên phong trong việc khai thác khả năng kinh doanh trực tuyến và hiện chiếm thị phần rất đáng kể, nhưng không có nghĩa là sự lựa chọn duy nhất hoặc không thể thay thế được đối với khách hàng và đối tác.

Có ý kiến cho rằng Amazon giờ đúng như câu “tham thì thâm”. Về biểu hiện bề ngoài có thể như thế thật. Nhưng suy cho cùng thì đó là kết quả không thể tránh khỏi của triết lý kinh doanh mà Amazon luôn đề cao đến mức tôn thờ cho tới nay là “hiệu quả”. Trong kinh doanh ở thế giới hiện tại, hiệu quả như có thể được là cần thiết, nhưng nếu hiệu quả bằng mọi giá, thậm chí còn cả bất chấp mọi giá, thì không thể bền vững mà chỉ nhất thời.