Thiếu hụt nhân lực là một trong những khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp (DN) may. Và thiếu hụt nhân lực do công nhân nhảy việc dẫn đến những khó khăn trong quản lý và làm tăng chi phí. Điềunày đang tạo thách thức cho ngành vốn thuộc vào hàng tốp xuất khẩu của Việt Nam.
Những băn khoăn trên đã được chia sẻ và bàn luận tại Hội thảo chuyên đề kết nối về xu hướng thị trường lao động (TTLĐ) dành cho các DN may, do Chương trình Better Work Vietnam phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức tại Tp.HCM ngày 27/3/2012.
Theo Chương trình Better Work Vietnam, vấn đề thiếu hụt nhân lực của ngành mayđã khiến nhiều nhà máy khó có thể tập trung vào những vấn đề nâng cao năng lực như đào tạo nâng cao trình độ, ý thức người công nhân, năng suất, chất lượng. Khó khăn này đòi hỏi phải nỗ lực nhiều hơn nữa của các bên đặc biệt là từ khách hàng và các nhà máy.
Báo cáo của Sở LĐ-TB&XH Tp.HCM cho biết, nhu cầu lao động trong 9 tháng đầu năm 2011 tăng 59% so với năm trước đó. Sự tăng trưởng của ngành là một trong những lý do, tuy nhiên điều đáng lưu ý là tỷ lệ biến động của TTLĐ ở mức cao 30% diễn ra trong nữa đầu năm 2011 và ngày càng gia tăng.
Thách thức đặt ra cho các xí nghiệp là làm thế nào để giữ chân người lao động đồng thời thu hút thêm lực lượng lao động mới. Câu trả lời là: Tuân thủ và hợp tác tốt nơi làm việc đóng vai trò quan trọn
Bà Nguyễn Hồng Hà, PGĐ VCCI Chi nhánh Tp.HCM, cho biết: “Ngành dệt may Việt Nam đạt được những thắng lợi to lớn năm 2011 với giá trị xuất khẩu trên 15,6 tỷ USD trong bối cảnh nền kinh tế (từng) được dự đoán là có nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, năm 2012 sẽ là năm với nhiều thách thức với những bài toán ẩn như chỉ số giá tiêu dùng, sự cạnh tranh từ các quốc gia khác trong khu vực như Indonesia và Myanmar với lực lượng lao động lớn, chi phí thấp và các ưu đãi về chính sách”.
Là một phần của Chương trình Better Work toàn cầu và là chương trình hợp tác đặc biệt giữa Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), Dự án Better Work Vietnam nhằm cải thiện việc tuân thủ các tiêu chuẩn lao động và nâng cao tính cạnh tranh của DN trong ngành may Việt Nam.
Một nghiên cứu gần đây của Better Work Vietnam trên 1.759 công nhân từ 60 nhà máy đã cho thấy, nâng cao điều kiện làm việc, hệ thống xử lý khiếu nại và cơ hội đào tạo và thăng tiến có vai trò quan trọng trong quan điểm của công nhân đối với nhà máy.
Theo bà Tara Rangarajan, Giám đốc Chương trình Better Work Vietnam,điểm không tuân thủ liên quan tới an toàn và sức khỏe lao động và giới hạn thời gian làm việc ngoài giờ còn rất cao, bên cạnh các điển không tuân thủ khác của DN.
Tuy nhiên, theo bà, việc các nhà máy thành lập ban cải tiến DN (PICC) cũng cho thấy sự cam kết đối với các điều kiện làm việc cũng như xử lý các điểm không tuân thủ với một cách tiếp cận bền vững.
Ngành dệt may là ngành xuất khẩu lớn nhất Việt Nam, tạo ra công ăn việc làm cho 2 triệu lao động, phần lớn là công nhân trẻ. Tiềm năng phát triển của ngành còn rất lớn. Tuy nhiên, để đạt được điều này, theo bà Tara Rangarajan, “các nhà máy cần đối mặt với thách thức giữ công nhân và phát triển đội ngũ lao động có kỹ năng cao”.
Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH Việt Nam, từ tháng 1 – 11/2011 cả nước đã có 857 vụ đình công (trung bình 16 vụ/tuần), gấp đôi so với năm 2010. Số vụ đình công đang trên đà gia tăng, đặc biệt là từ năm 2006 và đạt con số kỷ lục vào năm 2011.
Vẫn theo Bộ này, cho tới nay không có một vụ đình công nào được tổ chức hợp pháp mặc dù đến 70% các vụ đình công xảy ra tại các DN có tổ chức công đoàn. Lý giải điều này, theo Bộ LĐ-TB&XH, đình công thường xảy ra ở các DN không tuân thủ các quy định pháp luật (hợp đồng lao động, BHXH, làm ngoài giờ…) tại các nhà máy có tình hình kỷ luật thấp, thiếu hụt lao động và vì thế, công nhân cũng không sợ mất việc!
Trên thực tế, nhiều DN may tại Việt Nam đã thực hiện toto61 các cam kết đối với người lao động, như: tăng lương hàng năm, phát lương đúng ngày, đảm bảo đầy đủ các chế độ theo quy định, khẩu phần ăn hợp lý và dinh dưỡng cũng như có hệ thống y tế miễn phí tốt.
Bà Phan Lê Diễm Trang, Giám đốc DNTN may Quốc Tế (Nalt Enterprise) cũng chia sẻ công việc chăm lo đời sống của công nhân, khi DN của bà đã xây dựng nhà trẻ được BỘ GD&ĐT cấp phép và giữ trẻ miễn phí cho tất cả con em người lao động trong DN, đồng thời Nalt Enterprise cũng trả toàn bộ học phí cho con em công nhân từ tiểu học đến hết đại học.
“Người sử dụng lao động làm thế nào để người lao động yên tâm, gắn bó việc làm, là nguồn lực ổn định của DN? Để đạt được điều đó, trong các yếu tố thì chính sách tiền lương, phúc lợi của DN phải luôn được hoàn thiện để chất lượng làm việc của người lao động được nâng cao, DN vì vậy cũng phát triển, ổn định SXKD”. Ông Trần Anh Tuấn, PGĐ thường thực Trung tâm FALMI nhấn mạnh.
Theo Thời Báo Kinh Tế Việt Nam (Vietnam Economic Times)
