Bài toán “Bó đũa” của ông chủ chành

Hành trình 23 năm kinh doanh của ông Phạm Văn Lực, người An Giang có thể coi là một ví dụ điển hình của ông chủ chành, buôn ghe đường sông thành một doanh nghiệp thời hiện đại

Thương mại vận hành theo cơ chế thị trường, mạnh được yếu thua. Ông Lực nghĩ: “Chả lẽ cứ kinh doanh nhỏ lẻ hoài, các công ty lớn đè mình chết”. Đầu năm 2000, cộng thêm hai người anh và em cùng ý tưởng, ông mở doanh nghiệp tư nhân Tân Thành Lợi.

Vào nghề từ năm 1983, ông bắt đầu khởi nghiệp từ những chuyến thuê ghe 5 tấn, 10 tấn rồi đến 50, 100 tấn, ngược xuôi sông Khánh Bình đưa hàng sang tận Campuchia bán lẻ. Khách đưa “toa” yêu cầu, ông vào TP.HCM, đến từng tỉnh có nguồn hàng khảo sát giá, hễ mặt hàng nào có lãi ông gom ngay. Chuyển hàng sang Campuchia cũng vậy, hễ hàng nào rẻ, có lãi thì ông lại gom về Việt Nam.

Kinh doanh độc lập, tự tìm nguồn hàng, tự kiếm khách bán, tự thiết lập chành riêng, đường dây riêng cho mình. Buôn bán nhỏ chỉ cần một căn nhà làm điểm tập kết hàng là đủ. Lên công ty lớn, Tân Thành Lợi phải mua đất làm kho tại TP.HCM, xây trụ sở, xây kho ngay tại cửa khẩu; mua nhà, mở văn phòng tại Campuchia… Đội ngũ nhân viên từ vài người đã lên đến vài chục.

Kiểu cách kinh doanh cũng khác. Trước, từng chuyến hàng đích thân ông Lực đi giao rồi thu tiền về, nay học quản lý theo dõi hàng trên sổ sách, học cách đọc các loại giấy tờ. Còn ông phải đảm đương chuyện ngoại giao, thương lượng giá cả, tìm kiếm nguồn hàng… “Quy mô lớn hơn, quản lý mệt hơn”, ông Lực nhìn nhận.

Không còn ở thế thụ động chờ đặt hàng, ông phải chủ động đưa ra nhu cầu mới cho thị trường và đánh giá khả năng tiêu thụ của người dân theo từng mùa vụ, tìm hiểu khả năng đối thủ… Chuyên buôn hàng nội thất, lấy được “độc quyền” bán ghế sắt xi Hoà Phát cho thị trường Campuchia, nên ông nắm rất rõ từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau là mùa kinh doanh hàng trang trí nội thất, vật liệu xây dựng.

Ông Lực cho rằng: thị trường Campuchia rất rộng và cũng đang thay đổi nhanh như Việt Nam trước đây. Cơ hội có mà rủi ro cũng nhiều. Lên doanh nghiệp kinh doanh lớn hơn lại càng khó và càng phải cẩn trọng hơn.

Thị trường Việt Nam đã mất dần kiểu buôn bán gối đầu, có đủ vốn mua hàng bằng tiền mặt mới có thể thương lượng giá với các công ty sản xuất. Riêng thị trường Campuchia phải chấp nhận bán gối đầu mới tiêu thụ được hàng. Và đây chính là điểm mạnh mà chỉ có những người “ăn dầm nằm dề” tại Campuchia, hiểu các đại lý mua mới dám bán hàng. Nhiều công ty Việt Nam đã phải rút lui khỏi thị trường Campuchia vì không tìm được biện pháp thanh toán hợp lý.

Dù các công ty sản xuất đích thân mở văn phòng đại diện ở Campuchia, tự mở hệ thống phân phối ở nước ngoài, nhưng ông Lực vẫn tự tin: “Tôi có thể bán hàng nhanh với mức giá tốt hơn họ có thể làm”. Bởi lẽ nhà sản xuất có thể tự đi bán hàng với giá gốc, nhưng chỉ có Tân Thành Lợi với đội xe vận chuyển chuyên chạy tuyến đường Việt Nam – Campuchia, rành từng khúc ổ gà trên đường đến biên giới và có hệ thống chuyên lo các thủ tục hải quan từ biên giới Việt Nam cho đến các trạm, tuyến bên Campuchia đảm bảo trong vòng một ngày.

Một mình sợ như cây đũa ra cạnh tranh sẽ bị bẻ gãy, hiệp sức cả ba anh em, gom hết vốn, nhân lực, các đầu mối giao dịch, các đại lý thu mua, phương tiện chuyên chở vào một công ty, họ đã thành một bó đũa. Ông Lực trú đóng tại TP.HCM nhận nhiệm vụ thu mua hàng, tập kết về kho. Người anh giữ văn phòng chính tại cửa khẩu An Giang, chịu trách nhiệm xuất – nhập, và vận chuyển hàng sang biên giới, người em ở luôn tại Campuchia chịu trách nhiệm bán hàng và điều phối thị trường.

Nhờ biết cách, và chịu cực chịu khó ngược xuôi Việt Nam – Campuchia hàng chục năm nay, nên cả ba anh em ông đều đã có cơ ngơi riêng.