Ba Vũ ăn nói sang sảng ngay cả khi kể lại cái giá mà anh phải trả lúc theo đuổi việc nuôi động vật hoang dã. “Thành công như bây giờ là nhờ… thất bại. Tôi đang tóm tắt thất bại, coi như kinh nghiệm rồi ra một cuốn sách dành cho những ai nuôi baba thương mại”, anh nói.Gần 10 lần: thử rồi sai, sai rồi thử. Nhà nghèo, cha mẹ bị tù đày vì tội là “cộng quân”, 11 tuổi, Ba Vũ đã đội rổ khoai trên đầu ra chợ hoặc lội đồng mò cua, bắt rắn nuôi em. “Đội riết, đầu trọc lóc”, Ba Vũ cười ha hả, nói tiếp: “Năm 14 tuổi vào bộ đội đặc công, đánh giặc là chuyện phải làm mà”. Năm 1982, ra quân, trung úy Châu Xuân Vũ trở về nhà với một bộ đồ trong ba lô và tìm được việc làm ở công ty chuyên doanh vật tư nông nghiệp, rồi trở thành phó giám đốc công ty.
Kinh doanh là chuyện không đơn giản, năm 1989, Ba Vũ làm lỗ 28 triệu đồng. Ba Vũ trở về nhà, cái thời mò cua bắt rắn, trồng lúa… sống lại. Một người bạn giúp anh giống lúa nguyên chủng KT4 để nhân giống xác nhận. Ba Vũ thành công khi mỗi công gặt được 36 giạ. Giống mới đắt như tôm tươi. Ba Vũ tích góp được một số vốn và người từng săn bắt rắn nghĩ tới chuyện đưa rắn về nhà chung sống. Ba Vũ nuôi rắn ri voi, nổi tiếng từ đó. Anh lại bạo phổi nuôi cá sấu và nổi tiếng Ba Vũ cá sấu; nhưng đâu ai biết anh phải trả giá.
“Đã không có tiền đi học nên phải hỏi, mà mỗi người chỉ một phách, chỉ không tới thì làm sao thành công được”. Cứ thử rồi sai, sai rồi thử…Thử và sai tới lúc, chị Ba Vũ khuyên chồng thôi thì có bấy nhiêu sống bấy nhiêu. Cuối cùng, anh tìm tới quỹ tín dụng phường 5 (Vĩnh Long) và ôm ấp khát khao khởi nghiệp từ món vay 700.000 đồng. Thủ tục thế chấp là một mảnh vườn hoang rộng 4.090 m2 và cái chòi mục rệu rộng không quá 50m2. Nuôi rắn ri voi, anh bị thất bại 5 lần; ba ba thất bại ba lần, tổn thất bạc trăm triệu.
Nhờ học đóng gói, lời gần 4 tỷ. Tháng 7/1997, lần đầu cơm ghe bè bạn đem cá sấu qua thị xã Long An (Quảng Đông, Trung Quốc) bán. Cá sấu là loài hoang dã, tính khí hung dữ bất thường, tay buôn Ba Vũ lại là dân nhà võ bắt cá sấu trói tay, trói chân chở ngàn dặm đi bán ở xứ người. “Qua tới bển, trời đất ơi, con nào cũng trầy trụa, te tua, tỳ vết bị hoại tử chết gần hết”. Ba Vũ lỗ cả 170 triệu đồng. Vào những năm 90, đó là số tiền lớn lắm! Nó càng lớn hơn nhiều so với sức chịu đựng của một người từng thua cuộc như anh. Bạn hàng thấy người bán hàng thật thà bèn bù khoản lỗ để giữ mối.
“Nuôi cho ngon mà không học cách đóng gói cũng thua như thường”, Ba Vũ tự trách mình học chưa hết đành chịu trả giá. Ba ba do không biết cách đóng gói, cứ đem vô thùng đậy lại, qua tới bển, 1.720 con chỉ còn sống 2 con. Cá sấu chết phải thuê người chôn, cứ mỗi con tốn 30 nhân dân tệ.
Lỗ tới xương, “nước mắt chảy ngược”, Ba Vũ cười ngất, kể lại: mua bán chỉ nghe trung gian, đi không biết đường, nói không biết tiếng như người mù đi phá rừng. Còn ba ba thì mặc cho nó chiếc áo giữ ấm, chống thấm, không để chúng đánh nhau, trầy sướt. Hàng bây giờ gửi máy bay, bên đó có người nhận. Chi phí đóng gói bình quân 38.000 đồng/kiện (6 con), vận tải cũng phải tính; chở buổi sáng giá 6.500 đồng/kg, buổi chiều: 5.400 đồng/kg, buổi tối: 5.000 đồng, nhưng buổi tối ai nhận?
Hồi trước, đi tàu hỏa mà còn phải chạy chọt để mướn cả phòng rồi ngủ chung với động vật hoang dã. Ba Vũ bắt đầu học cách đóng gói, chỉ với cách đóng gói mà lần thứ ba anh lời 270 triệu đồng. Lần này Ba Vũ vô nhà hàng bên Tàu “chén” một bữa cá sấu nấu nấm đông cô. Một đĩa tương đương 300.000 đồng. Nhấm nháp món lạ, anh nhận ra thị trường mênh mông của Quảng Đông đang cần gì. Kỳ nhông, rắn mối, cào cào cánh mềm… còn bán được thì làm đàng hoàng sao không bán được? 28 chuyến liên tiếp trôi chảy, Ba Vũ lời 3,97 tỷ đồng, chia đôi cho người bạn đã giúp vốn. Vấn đề là không thể cứ làm theo cách nghĩ lâu nay của mình mà phải học, phải chấp nhận kiểu làm ăn có quy chuẩn của bạn hàng; đạt chuẩn rồi thì nuôi còn dễ hơn gà, bán cho đã.
Không muốn ai thất bại như mình. Ba Vũ học lớp huấn luyện của CITES và làm theo quy chuẩn của Công ước bảo vệ động vật hoang dã, sau khi đã cho ba ba sinh sản trong điều kiện nhân tạo. Trong khi người ta đổ xô chạy theo con giống của Thái Lan, Đài Loan thì anh ra Hải Phòng, Hải Dương mua ba ba về phối giống. “Giống ngoại nhập ẩn chứa những nguy cơ đụng đầu giữa chợ, rất bất lợi. Miến Điện, Thái Lan, người ta xuất rần rần qua bển biết bao lâu rồi, ta lại lấy giống đó bán qua Trung Quốc sẽ khó ăn. Tôi thử một lần, mua ba ba bán qua bển. Nhìn ba ba họ biết liền, bắt ra từng con vụt hết”, anh nói. Ba Vũ chọn giống bản địa đưa về đồng bằng, nước sông Mekong làm ba ba lớn nhanh hơn, màu sáng hơn. Nhưng để nhận ra điều này, anh mất 7 năm trời.
Bây giờ, cứ 1ha đất trả tiền thuê 5,6 triệu đồng/năm. Ba Vũ thuê 12 ha đất trong 50 năm từ trại vịt bỏ hoang làm trang trại nằm dọc quốc lộ 1A hướng về phà Cần Thơ (xã Phú Quới, huyện Long Hồ, Vĩnh Long). 4 ha đầu tiên, anh đầu tư 6 tỷ đồng, phân nửa là vốn tự có, tích góp từ 3.650 ngày được thua và hiểu đời sống ba ba hoang dã để tạo ra giá trị thương mại như vật nuôi trong nhà. Ở đó anh xây hệ thống nuôi ba ba hoàn chỉnh độc nhứt vô nhị trong cả nước. Khi nhận thêm 2 ha nữa, trong trang trại CITES Ba Vũ sẽ mọc lên một cụm khách sạn, nhà hàng…
Vài ngàn thước vuông cũng có thể làm ra trăm triệu đồng nếu biết cách nuôi, Ba Vũ khẳng định- vấn đề là phải nói thật, chỉ hết cho bà con mình. Ba Vũ tôi đã làm như vậy để có hàng đi bán hoài. Bên cạnh sản lượng ba ba từ trang trại, Ba Vũ có 5 – 6 vệ tinh ở các tỉnh đồng bằng. Nếu tính từ năm 1999, thời điểm CITES công nhận trang trại đúng chuẩn tới nay, Ba Vũ đã đi không biết bao nhiêu chỗ để rao giảng cách làm đúng quy chuẩn, nhưng thực sự thì năng lực cung ứng cho thị trường chỉ khoảng 55 tấn/năm. Cộng hết số bán ra nước ngoài, vào nhà hàng trong nước của các vệ tinh- doanh số khoảng 100 tỷ đồng. Nếu tính hết diện tích nuôi của các vệ tinh, khoảng 20 ha, mà làm ra chừng ấy tiền thì hiệu quả chưa phải là nhiều, phải hơn nữa.
Người nuôi bán thương phẩm với giá 150.000 đồng/kg là có lời. Ai nấy đi mua con giống về nuôi. Ba Vũ lại không bán giống buông đuôi lấy lời mà phải bán giống ra lấy thương phẩm đúng chuẩn trở về và xuất khẩu, dù tiêu chuẩn xuất khẩu cao nhưng giá không bằng bán tại nội địa, nhưng chỉ có như vậy mới quen những chuẩn mực trong mua bán. Ở đời, nào ai dễ chịu ai!
Nhiều người nuôi và quá nhiều người chỉ thì biết nghe ai? – tôi hỏi anh Ba Vũ. Anh lại cười, giọng sang sảng: “Cứ hỏi Ba Vũ! Ba Vũ chỉ liền, hỏi không tốn tiền. Thầy Võ Tòng Xuân tới đây đi hết ráo rồi biểu Ba Vũ đi nói chuyện ở đại học An Giang. Nói không cần giấy tờ vì nó ở trong bụng mình mà. Nhưng nói thiệt, coi vậy chứ Ba Vũ không có nhiều tiền đâu, dù năm nay có thể bán hàng được 3 tỷ. Có bao nhiêu là đổ vô mô hình này hết để ai tới đây có thể biết cách làm và đừng thất bại như Ba Vũ”.
Theo DN
